ບຸນອອກພັນສາ

ວັນອອກພັນສາແມ່ນວັນທີ່ສິ້ນຣະຍະການຈຳພັນສາຄົບສາມເດືອນ ຄືການຢູ່ປະຈຳໃນທີ່ໃດທີ່ນຶ່ງໃນຊ່ວງຣະດູຝົນ ຈະໄປພັກຄ້າງແຮມຄືນບ່ອນອື່ນບໍ່ໄດ້ ເວັ້ນເສັຽແຕ່ຈຳເປັນທີ່ ພຣະວິນັຍອະນຸຍາດໄວ້ ເມື່ອພົ້ນສາມເດືອນນີ້ໄປແລ້ວ ເປັນອັນວ່າພົ້ນເຂດຫລືການອອກພັນສາ ຫລືອອກຈາກເຂດຈຳກັດດັ່ງກ່າວ. ແຕ່ກ່ອນຈະອອກພັນສາ ຈະຕ້ອງໄດ້ປະວາຣະນາກັນກ່ອນ ຈຶ່ງຈະທ່ຽວສັນຈອນໄປມາ ຕາມລຳພັງໄດ້ ຈຸດປະສົງ ການອອກພັນສາ ກໍເພື່ອເປີດໂອກາດໃຫ້ພຣະສົງ ອອກໄປເທສນາ ສັ່ງສອນຍາຕໂຍມ ພໍ່ແມ່ ແລະຄຣູບາອາຈານ.

ປະວາຣະນາ
ຄຳວ່າ : ປະວາຣະນາ ແປວ່າ ອະນຸຍາດ ຫລື ຍອມໃຫ້ ຫລືການວ່າກ່າວຕັກເຕືອນໃນສິ່ງທີ່ຜິດພາດລ່ວງເກີນ, ກະທຳການບໍ່ຈົບບໍ່ງາມ ຊຶ່ງອາດເກີດການເສື່ອມເສັຽໃນໝູ່ພຣະສົງ ສະນັ້ນຈຶ່ງມີທຳນຽມ ປະວາຣະນາກັນໄວ້ ເພື່ອວ່າໄດ້ເຫັນກໍດີ ໄດ້ຍິນກໍດີ ຫລືວ່າໄດ້ລັງເກດສົງສັຍ ກໍໃຫ້ເປີດໂອກາດໃຫ້ໝູ່ບອກເຕືອນ ບໍ່ເປັນຜູ້ດື້ດ້ານ ຫລືມີທິດຖິມານະ. ອາຍຸການປະວໍຣະນາມີ 9 ເດືອນ ໂດຍເຣິ່ມແຕ່ ແຮມ 1 ຄ່ຳ ເດືອນສິບເອັດ ຫາ ຂຶ້ນ 15 ຄ່ຳ ເດືອນແປດ.

ພິທີປະວາຣະນາ
ມື້ເດືອນສິບເອັດເພັງແຕ່ເດິກ ພຣະສົງຕີຣະຄັງແລ້ວ ລົງໄປປະຊຸມກັນທີ່ສິມ ແລ້ວທຳວັດເຊົ້າ ເສັດແລ້ວ ທຳການປະວາຣະນາແທນອຸໂປສົດ ຄື ບໍ່ຕ້ອງສູດພຣະຕິໂມກຂ໌ ເປັນແຕ່ຕັ້ງຍັດຕິບອກການ ປະວາຣະນາ ຈົບແລ້ວ ພຣະເຖຣາ ເປັນຜູ້ປະວາຣະນາຕໍ່ສົງກ່ອນ.
ຄຳປະວາຣະນາຂອງພຣະເຖຣາວ່າ ສັງຄັງ ອາວຸໂສ ປະວາເຣນິ ທິດເຖນະ ວາ ສຸເຕນະ ເວ ວະທັນຕຸ ມັງອາຍັດມັນໂຕ ອະນຸກັມປັງ ອຸປາທາຍະ ປັສສັນໂຕ ປະຕິກກະຣິສສາມິ ແປວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍປະວາຣະນາຕໍ່ສົງ ດ້ວຍໄດ້ເຫັນໄດ້ຍິນ ຫລື ຣັງກຽດສົງສັຍ ຂໍຈົ່ງອາສັຍຄວາມອະນຸເຄາະ ວ່າກ່າວຕັກເຕືອນ ເມື່ອຂ້າພະເຈົ້າເຫັນຢູ່ກໍຈັກໃຫ້ການຕັກເຕືອນຄືນຄືກັນແລ້ວ ພຣະພິກຂຸອົງຕໍ່ໄປ ປະວາຣະນາ ແຕ່ຄຳປະວາຣະນາປ່ຽນເປັນ ສັງຄັມພັນເຕ ນອກນັ້ນເໝືອນກັນກັບຂອງພຣະເຖຣະ ພຽງທໍ່ນີ້ ເປັນອັນເສັດພິທີ ປະວາຣະນາແລະຖືວ່າ ອອກພັນສາແລ້ວ ແລ້ວໃນມື້ຂຶ້ນ 15ຄ່ຳເດືອນ11 ນັ້ນຍັງໄປແຮມຄືນໃສບໍ່ໄດ້.
ສ່ວນຄະຣຶຫັດນັ້ນ ບໍ່ໄດ້ມີຄຳ ປະວາຣະນາຄືກັນກັບພຣະສົງ ແຕ່ຖ້າ ທຳອະນຸໂລມຕາມພຣະສົງໄດ້ຍິ່ງຈະເປັນການດີ ຄືຕ່າງຝ່າຍຕ່າງກໍໃຫ້ໂອກາດແກ່ກັນ ໃນເມື່ອໄດ້ເຫັນຫລືໄດ້ຍິນສິ່ງໃດ ອັນຈະເກີດຄວາມເສືອມເສັຽທັງແກ່ຕົນແລະແກ່ຄົນອື່ນຕລອດເຖິງສ່ວນໃຫຍ່ ຄື ປະເທດຊາດ ບ້ານເມືອງ ເມື່ອເປັນເຊັ່ນນັ້ນ ກໍໃຫ້ກ່າວເຕືອນກັນໄດ້ ເມື່ອເຮັດໄດ້ດັ່ງກ່າວນີ້ ນັບວ່າຈະເປັນປໂຍດແກ່ສັງຄົມຂອງມະນຸດບໍ່ແມ່ນນ້ອຍ.

ໄຕ້ປະທີບບູຊາ
ໃນມື້ອອກພັນສາຄື ຂຶ້ນ 15 ຄ່ຳ ເດືອນ 11 ຂອງທຸກປີຈະມີການຈຸດປະທີບບູຊາພຣະຣັຕນະໄຕຣ ຄືເຮັດເຣືອນໄວ້ທີ່ໜ້າສິມ ຫລືວິຫານ ໃຊ້ເສົາໄມ້ໄຜ່ ຫລືກົກກ້ວຍ ຕອນກາງຄືນທັງພຣະສົງແລະຊາວບ້ານກໍນຳເອົາທູບທຽນມາຕິດໄຕ້ບູຊາ ຈິດນ້ອມນຶກເຖິງຄຸນພຣະພຸທ ພຣະທັມ ພຣະສົງ ຖືວ່າໄດ້ກຸສົນຫລາຍ ເຊັ່ນ ພຣະອະນຸຣຸທະເຖຣະ ໄດ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນຕ໌ ເປັນຜູ້ເລີດໃນທາງທິພຈັກຂຸຍານ ເລັງເຫັນ ການໄກ ກໍເພາະ ອະນິສົງຂອງການຖວາຍປະທີບໄຕ້ບູຊານີ້ເອງ.

ປ່ອຍເຮືອໄຟ
ໃນມື້ເດືອນສິບເອັດເພັງນີ້ ປະເພນີຂອງລາວເຮົາ ຍັງມີການ ໄຫລເຮືອໄຟ ຄືເອົາທ່ອນກ້ວຍຫລື ໄມ້ໄຜ່ ຫລື ເຮັດເປັນເຮືອໄຟ ຮອດມື້ກໍເອົາລົງໄປສູ່ນ້ຳ ໂດຍຈູດທູບທຽນ ຫລືກະບອງ ບາງບ່ອນກໍໃຊ້ກ້ອງໄຕ້ນ້ອຍໆ ເພາະໄຕ້ໄດ້ສວ່າງດີແລະໄຕ້ໄດ້ເຫີງກ່ອນ. ພາຍໃນເຮືອ ອາດມີຂອງກິນຫລືຂອງໃຊ້ຕ່າງໆໃສ່ລົງໄປພ້ອມ ຂນະທີ່ຈຸດທູບທຽນ ລາງຄົນກໍຕັ້ງຈິດອະທິຖານວ່າ ໃຫ້ເຄາະກັມຫລື ສິ່ງຊົ່ວຮ້າຍທັງຫລາຍ ໃຫ້ຫາຍສ້ຽງ ຫລືລ່ອງລອຍໄປພ້ອມກັບເຮືອທີ່ໄຫລໄປນີ້ ລາງຄົນກໍຕັ້ງຈິດເປັນຈາຄະເຈຕນາຄືຂອງທີ່ ບໍຣິຈາກໄວ້ໃນເຮືອນີ້ ບໍ່ໄດ້ຈຳເພາະເຈາະຈົງແກ່ຜູ້ໃດ ໂຊກໃຜມີໃຫ້ເປັນຂອງຜູ້ນັ້ນ ລາງຄົນກໍຕິດໄຕ້ປະທີປແລ້ວນ້ອມນຶກເຖິງຄຸນຂອງພຣະພຸທ ພຣະທັມ ພຣະສົງ ຂໍໃຫ້ມີຄວາມຈະເຣີນຮຸ່ງເຮືອງ ເໝືອນດັ່ງດາວປະທີປ ທີ່ໄດ້ຕິດໄຕ້ບູຊານີ້. ລາງໝູ່ບ້ານທີ່ຢູ່ໄກຈາກແມ່ນ້ຳ ອາດເຮັດໃນມື້ເດືອນ 11 ເພັງບໍ່ໄດ້ ກໍເລື່ອນໄປມື້ໃໝ່ ໂດຍແຫ່ແຫນໄປທີ່ຮີມນ້ຳ ພ້ອມນັ້ນ ກໍນິມົນຕ໌ ພຣະສົງໄປສັນເພລແລະເປັນປະທານນຳດ້ວຍ.

ຊ່ວງເຮືອຍາວ
ພ້ອມກັບບຸນອອກພັນສາ ກໍມີການຣື່ນເຣີງອີກຢ່າງນຶ່ງ ຄືການຊ່ວງເຮືອຍາວບ້ານຫລືວັດທີ່ຢູ່ແຄມນ້ຳ ຈະມີເຮືອຊ່ວງໄວ້ປະຈຳລຳນຶ່ງ ຄັນໃກ້ມື້ອອກພັນສາຕ່າງກໍຕຽມເຮືອຂອງຕົນໄວ້ ບ້ານທີ່ເປັນເຈົ້າສັທທາ ກໍອອກໜັງສືເຊີນໄປ ຮອດມື້ ເຮືອຊ່ວງມາໂຮມກັນ ແຕ່ລະລຳປະດັບຕົກແຕ່ງໃຫ້ງາມສະດຸດຕາ ຝີພາຍແຕ່ລະລຳ ໂຫ່ຮ້ອງເຊີ້ງເຮືອຍາວກັນຢ່າງສນຸກສນານມ່ວນຊື່ນ ໂດຍສະເພາະໃນນະຄອນວຽງຈັນທນ໌ ທາງຣາຊການກໍໄດ້ໃຫ້ຄວາມຮ່່ວມມືນຳ ໂດຍຈັດເປັນງານປະເພນີທີ່ອອກໜ້າອອກຕາຢ່າງນຶ່ງ ເຮືອບ້ານໃດເກັ່ງ ກໍຈະໄດ້ຮັບລາງວັນຂອງມີຄ່າ ການຊ່ວງເຮືອຍາວ ເປັນການກິລາຢ່າງນຶ່ງ ອັນເປັນການເສື່ອສັມພັນທະໄມຕຣີແລະສະແດງເຖິງ ຄວາມສາມັຄຄີ ກົມກຽວກັນສັນຍາຕິພີ່ນ້ອງ.
 
ບຸນຖວາຍຜ້າຈຳນຳພັນສາ
ຜ້າຈຳນຳພັນສານີ້ ເປັນຜ້າທີ່ພິກຂຸຈະໄດ້ຮັບ ເມື່ອຈຳພັນສາຄົບໄຕຣມາດສາມເດືອນ ມີເວລາຖວາຍແລະຮັບໄດ້ຈຳກັດຄືນັບແຕ່ແຮມຄ່ຳນຶ່ງເດືອນ11 ເຖິງມື້ແຮມ15ຄ່ຳ ເດືອນ12 ແຕ່ທີ່ນິຍົມທຳກັນແລ້ວຄື ໃນມື້ແຮມຄ່ຳນຶ່ງເດືອນສິບເອັດ.
 

ຈາກ ປື້ມປະເພນີລາວ ໂດຍ ພຣະອາຈາຣຍ໌ ປາລ ອານັນໂທ ພິມໃນ ພຸທສົກ 2517
ເພື່ອຫາທືນສ້າງວັດມິຄະທາຍະວັນອະໄພຽຄີຣີມະຫາວິຫາຣ (ບ້ານໜອງພະຍາ ວຽງຈັນ)